Çocuk ve Ergende Problem Davranışlar

Davranış Problemi Olan Çocuğa Yaklaşım

Çocuk ve ergende problem davranış olarak tanımladığımız davranışların tanımı, çocuğun insanlar ile olan ilişkilerine, iletişim biçimlerine, sosyal öğrenmelerine engel olup çevresinde ki kişilere zarar verici saldırgan davranışlarda bulunmasını süreklilik haline getirilmiş davranışlara denir. Ortaya çıkan davranışlar daha çok ağlama krizleri, öfke nöbetleri ve sinir krizleri olarak ortaya çıkmaktadır. Problem davranışlar en çok aileleri etkilemektedir. Aileler sosyal çevrede yargılanmamak ve rahatsız hissetmemek adına çocuğun oluşturduğu problem davranışları istediğini vererek sonlandırır. Fakat çocuğun istediğini alması davranışın pekişmesine yol açmaktadır.

Böylelikle çocuk davranışını tekrar etmektedir. Bu nedenle uzun ve zor olan bu yolda tutarlı ebeveyn tutumları oldukça önem taşımaktadır.

Davranış problemleri yaşayan çocuk hayatında ne gibi zorluklar yaşamaktadır diye bakılacak olursa çocuk var olan yaşama becerilerini kullanmakta zorluklar yaşar. Tam potansiyelini gösterememektedir. Yapabileceklerinin ve başarabileceklerinin farkına varmakta zorluklar yaşar.

Gelişim süreci ile birlikte ilerlemesi beklenen yeni yaşamsal becerileri kazanmasını engellenmiş olmaktadır. Kazandığı ve kendinde var olan becerilerinin tekrarlanmaması sahip olduğu becerileri de kaybetmesine yol açmaktadır. Çünkü çocuk çaba sarf etmeden ve uğraşmadan istediklerini kazanmanın başka bir yolunu bulmuştur. Aynı zamanda çocuğun gösterdiği problem davranışlar anne ve baba için katlanılmaz bir hal aldığında daha fazla zorluk yaşamadan çocuğun sakinleşmesi beklenmektedir. Bu durum çözüm odaklı yaklaşım olmamaktadır.

Problemli Davranış Örnekleri

Peki problem davranışı ortadan kaldırmak için nasıl bir yol izlemeliyiz?

Çocuğun oluşturduğu problem davranış kadar ailenin bu duruma tavır ve tutumları çok önemlidir. İlk olarak odaklanılması gereken konu çocuğun oluşturduğu problem davranışın nedenini bulmaktadır. Çocuğu problem davranışa iten ve motive eden sebepler nelerdir? Nedenlerini bulmak için en iyi yol çocuğun çok iyi bir şekilde gözlemlenmesidir. Uzun ve detaylı bir inceleme sonucunda hangi alanlarda ve hangi durumlarda tepki gösterdiğinin kayıt edilmesi gerekmektedir.

Eğer çocuk okula gidiyorsa bu gözlem öğretmen ile işbirliğinde olursa yarar sağlayacaktır. Çünkü uyum ve davranış bozuklukları çocuğun her alanda gösterdikleri bir durumdur. Hangi etkenler değiştiğinde problem davranışın artıp azaldığına bakmak için önemli bir etkendir. Nedenleri anlaşıldıktan sonra çocuğa uygun olan problem davranış söndürme yöntemi bulunması gerekmektedir. Davranış söndürme yönteminin en önemlisi çocuğa ve aileye olan uygunluğunun bulunmasıdır.

ÇOCUKTA HANGİ KONULAR PROBLEMDİR

Her çocuk kendine özgü ve biriciktir. Bir çok farklı davranışlar göstermesi mümkündür. Anne ve babalar için önemli olan gündelik hayatı yaşarken ve gelişimsel gelişimine zarar veren durumların olup olmadığı önemlidir. Başlangıçta çocukların davranışlarının anlamını çözmek durumun farkına varmak için en kolay yöntemlerdendir. Davranış problemlerinin altında var olan sorunu anlamak problemin ortadan kalkmasına yarar sağlayan en büyük etkenlerdendir.

Çocukta var olan davranışların problem olduğuna nasıl karar verebiliriz? Basamak olarak ele alırsak; sorun nedir sorusunu sorun. Bu var olan sorun tam olarak kimin sorunu? Sorun ortaya çıktığında bundan etkilenen kişi kim ve kimi ilgilendiriyor? Oluşan sorun çocukla ilgili mi yoksa başkasını da ilgilendiriyor mu? Bu oluşturduğumuz sorular çocuğun davranışını anlamak ve kavramak için bize bir yol oluşturacaktır.

Problemin temeli çocuk ve onun davranışları olmayabilir. Her çocuk ailesinin bir yansımasıdır. Anne-baba ilişkisi ve ebeveynlerin karı-koca ilişkisi gibi bir çok etmen vardır. Bir çocuk için çözüm yolu onun kişiliği gibi biriciktir. Ve uyum sağlaması gerekmektedir.

Bu yüzden düzenli bir şekilde farklı çözüm yolları denemek yarar sağlamaktadır. Problemin çocuktan kaynakladığını düşünüyorsanız, öncelikle gelişim dönemi içinde değerlendirilmelidir. Gelişimine uygun davranışlar mı sergileniyor diye düşünülmelidir. Sorunun görüldüğü yer önemlidir. Çocuk birçok farklı sosyal alanlarda var olmaktadır ev, okul vb. gibi bu davranışları hangi alanlarında ve hangi kişiler varken gösterdiği bir mesaj niteliğindedir.

Çocukta Uyum Problemleri

Birçok alanda çocuğun incelenmesi yapılması çözüm yollarının bulunması için gereklidir. Çocuğun problem davranış sergilediğinde bulunduğu durum, kişiler, tarihsel zamanı, ne kadar sürdürdüğü tetikleyicilerin bulunması önem taşımaktadır. Problem davranışın çözümünü oluşturmak için davranışın son bulduğu an tatmin olduğu şey önemlidir. Çocuğun almak istediği ve almak için farklı yollar denemeye başladığı emelini bize göstermektedir.

Uyum ve davranış sorunları yaşamak çocuk için oldukça zorluklar yaratır. Özellikle okula başlamış ve sosyal ortama daha çok kaynaşan çocuklar ailesinden farklı bir çok kişi tanıyacaktır. Böylece kabul görme ve sevilme duyguları önemini artıracaktır. Özellikle arkadaşlık kurmaya başlamış ve sosyal çevresinde var olan çocuk problem davranışlar sergilediğinde dışlanma ve istenmeme sorunları ile baş başa kalmaktadır. Bu durum da kişilik gelişimini olumsuz etkilemektedir.

Aile ilişkileri de istenilen şekilde gitmediği için çocuk daha fazla hırçınlaşır ve problemin seviyesi artmaktadır. Bu sebeple problem davranışın var olduğunu gören ebeveynler çözümü için zamana bırakmamalı bir an önce çocuğun verdiği sinyali fark etmeleri gerekmektedir. Bu çözüm yolunda bir psikolog ve ya pedagogdan yardım almanız sizin için yararınıza olacaktır. Ege Pozitif Psikoloji olarak çocuklar ile çalışma sürdürdüğümüz psikolog ve pedagoglarımız ile İzmir’de hizmet sağlamaktayız.

Ailelere Öneriler

Çocukta problem davranışı fark ettiğiniz zaman ilk verdiğiniz tepkiler çok önemlidir eğer çocuğunuzun istek ve amaçlarını gerçekleştiriyorsa devamı gelecektir.

Çocuğunuzu her alanda gözlemlemek önemli davranışlardan biridir. Hangi alanlarda problem davranış var olduğunu ayırt etmenizi sağlar.

Problem davranış uzun bir süre devam ediyorsa kendiliğinden geçmesini beklemeyin. Bir psikolog ve pedagog yardımına başvurun. Bu davranış alışkanlık kazandırılmadan çözümlenmesi gerekmektedir.

Problem davranışın altında olan sebep çok önemlidir. Gözlemleriniz ile bu sebeplere dair düşünceler oluşturun. Bu sebepler çözüme ulaşmadan davranışın düzenlenmesi zorlaşmaktadır.

Problem davranışa karşı ailede her bireyin tutumunun aynı olmasına dikkat edin. Özellikle anne-baba tutumu olarak çatışma olmayan davranışlar sergilemeye özen gösterin.

Giderek artan problem davranışlardır. Bu durumu engellemek adına ilk fark ettiğiniz davranışı görmezden gelmeyin.